Türkiye; jeolojik yapısı, topoğrafyası ve iklim özellikleri nedeniyle, başta depremler olmak üzere, insanlar için afet sonucu doğuran tüm tehlike ve tehditlerle sık sık karşılaşmış, deprem ve diğer afetlerle baş edebilme konusunda Cumhuriyet döneminden bu yana önemli gelişme ve deneyimler sağlamış bir ülkedir. Ancak, ülkemizde 1950’li yıllardan sonra yaşanan hızlı göç ve denetimsiz kentleşme ve yapılaşmanın yanı sıra, hızla gelişen sanayi süreçleri, kentlerimizin başta depremler olmak üzere tüm doğal, teknolojik, çevresel ve insan kaynaklı tehlikelere karşı dirençsiz ve savunmasız bir biçimde büyümesine neden olmuştur. Özellikle 1999 yılında yaşanan Kocaeli ve Düzce depremleri sırasında meydana gelen çok önemli düzeydeki can ve mal kayıpları ile ekonomik, sosyal ve çevresel zararların gerçekleşmesi, geleneksel yara sarma yaklaşımı yerine olası zarar azaltma (risk azaltma) çalışmalarının ön plana çıkmasına neden olmuştur.
Ülkemizde başta depremler olmak üzere doğal afetlerin neden olduğu veya gelecekte neden olacağı kayıpları önlemek veya en aza indirgemek amacıyla değişik belgeler hazırlanmıştır. Bu raporlardan bazıları şu şekildedir;
- TUJJB Ulusal Deprem Araştırma Programı (1999),
- TBMM Araştırma Komisyonu Raporu (2000),
- DPT Doğal Afetler Özel İhtisas Komisyonu Raporu (2000),
- TUBİTAKUlusal Deprem Konseyi Ulusal Deprem Stratejisi Raporu (2002),
- TC Sayıştay Başkanlığı Afet Raporları (2002),
- Türkiye İktisat Kongresi Deprem Çalışma Grubu Raporu (2004),
- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Deprem Şurası Raporları (2004),
- Türkiye'de Doğal Afetler Ülke Raporu JICA (2004),
- TUBİTAK Ulusal Deprem Konseyi Ulusal Deprem Araştırma Programı Raporu, (2005),
- Bilim Teknik Yüksek Kurulu 11nci Toplantı Raporu, (2005),
- Başbakanlık Teftiş Kurulu, Acil Durum ve Afet Yönetimi İnceleme Raporu (2008),
- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Kentleşme Şurası Raporu (2009),
- Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Kırsal Kalkınma Planı 2010-2013 (2010),
- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı KENTGES Strateji ve Eylem Belgesi (2010),
- TBMM Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Meclis Araştırma Komisyonu Raporu (2011),
- TMMOB ve bağlı odalar raporları (2000-2011),
- BM, OECD, Dünya Bankası, UNDP gibi uluslar arası örgütlerin hazırladığı raporlar.
Bu raporlara ilave olarak ülkemizde değişik üniversitelerde hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezleri bulunmaktadır.
1.1 Udsep Hazırlıkları 2010-2011
- Çalışma Gruplarının Oluşumu
- Çalışma Grup Toplantıları
- Çalışma Grubu Raporlarının Hazırlanması ve AFAD’a Sunumu
- Alt Komisyon (Yazım Komitesi)
- Taslak UDSEP Metninin Oluşturulması
- Sorumlu Kuruluşların Görüşleri
- Sorumlu Kuruluşlar Toplantısı
- Deprem Danışma Kurulu’nda UDSEP’in Görüşülmesi ve Gelişimi
- Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu Toplantısı ve Onayı (09.08.2011 tarih ve 2011/1 sayılı karar)
- 18.08 2011 tarih ve 28029 sayılı Resmi Gazete
1.3 2011 Yılı Hazırlık Süreci (Eylül-Ekim-Kasım Ve Aralık 2011)
- Sorumlu Kuruluş Toplantıları (EylülEkim 2011)
- UDSEP Kitabının hazırlanması, basımı ve dağıtımı (Ülke genelinde yaklaşık 3000 farklı kişi veya kuruma)
- İzleme ve Değerlendirme Kurulu Oluşturulması
- İzleme ve Değerlendirme Kurulu Çalışma Usul ve Esasları Yönergesinin Yayımı
- UDSEP Bilgi ve İzlemeDeğerlendirme Formlarının Oluşturulması
- Sorumlu Kuruluşlara UDSEP Bilgi Formlarının Gönderimi ve Geri Dönüş Talebi.
- UDSEP Web Sayfasının Hazırlanması ve Yayınlanması
- UDSEP İngilizce Kitapçığının hazırlanması ve basımı
1.4 Udsep’in Yürülüğe Girmesi (01.01.2012)
- Sorumlu Kuruluşlar Bilgi Envanterinin Oluşturulması
- Sorumlu Kuruluşlar Faaliyet Raporlarının Toplanması ve Ön Değerlendirme
- UDSEP Sorumlu Kuruluşlar 6 aylık Dönem Faaliyet Raporunun Hazırlanması
- UDSEP İzleme ve Değerlendirme Kurulu Toplantıı Hazırlıkları
- UDSEP Tanıtım Etkinlikleri Düzenlenmesi,
- UDSEP Tanıtım Materyalleri Hazırlanması ve Dağıtımı
Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP-2023) hazırlanmasında yukarıda belirtilen
rapor, belge ve bilimsel çalışmalardan faydalanılmıştır.
Deprem riskini azaltmada ve depremlerle baş edebilmede hazırlıklı ve dirençli bir toplum yaratılması, bu amaca yönelik kurumsal alt yapının oluşturulması ve konuyla ilgili AR-GE faaliyetlerinin önceliklerinin belirlenmesini hedefleyen “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı”nın ana amacı,”depremlerin neden olabilecekleri fiziksel, ekonomik, sosyal, çevresel ve politik zarar ve kayıpları önlemek veya etkilerini azaltmak ve depreme dirençli, güvenli, hazırlıklı ve sürdürülebilir yeni yaşam çevreleri oluşturmaktır.”
UDSEP-2023 Dokümanına ulaşmak için aşağıdaki linke tıklayınız:
Çok kısa bir şekilde UDSEP;
- Deprem kayıplarının en aza indirgenmesini hedefleyen stratejik yaklaşımlar ve eylem dizileri içeren bir belge olması açısından ülkemizde örnek bir çalışmadır,
- Hazırlanması sürecinde geçmiş deneyimler, bilgi ve belge arşivinden faydalanılmasının yanısıra günümüz modern afet yönetim sistemlerince de önerilen çok paydaşlı bir katılım ile hazırlanmış, kamu, özel sektör, üniversiteler, meslek odaları ve sivil toplum örgütlerinin sürece katkı vermeleri sağlanmıştır,
- Çocuklardan öğretmenlere, ustadan kalfalara, kamu kurumlarından özel sektöre, merkezi yönetimden yerel yönetimlere ve STK dahil tüm kesimlerin depremlere karşı farkında olmalarını amaçlayan birçok eylemler içermektedir,
- Ülkemizde değişik meslek disiplinlerinin kendilerine yöelik içinde bir eylem bulabilecekleri kapsamlı bir belgedir.
Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığı bünyesinde yer alan Deprem Danışma Kurulu (DDK) tarafından depremden korunmak, deprem zararlarını azaltmak, deprem sonrası yapılacak faaliyetler hakkında öneriler sunmak ve depremle ilgili araştırmalar için politikaları ve öncelikleri belirlemek amacıyla 2010 yılı içerisinde “Deprem Stratejisi Geliştirme Çalışması” süreci başlatılmıştır. Bu süreç kapsamında, DDK üyelerinin yanı sıra, bu üyelerce davet edilmiş uzmanların da katılımıyla aşağıda belirtilen alt çalışma komisyonları oluşturulmuştur.
Komisyon A: Deprem bilgi alt yapısına yönelik araştırmalar alt çalışma komisyonu.
Komisyon B: Deprem tehlike analizleri ve haritaları alt çalışma komisyonu.
Komisyon C: Deprem sakınım planları (senaryo-risk analizleri) alt çalışma komisyonu.
Komisyon D: Deprem güvenli yerleşme ve yapılaşma alt çalışma komisyonu.
Komisyon E: Eğitim ve halkın bilinçlendirilmesi alt çalışma komisyonu.
Komisyon F: Tarih ve kültür mirasının depremden korunması alt çalışma komisyonu.
Komisyon G: Mevzuat geliştirme ve finansal düzenlemeler alt çalışma komisyonu.
Komisyon H: Kriz yönetimi alt çalışma komisyonu.
Yukarıda anılan alt çalışma komisyonları; ayrıntılı raporlarını hazırlayarak AFAD’a sunmuşlar ve 2010 Aralık ayında yapılan dördüncü DDK toplantısında bu raporlar kurulca uygun bulunmuştur. Bu raporlarda; her alt çalışma komisyonunun ilgi alanlarına yönelik sorunlar, hedefler, stratejiler ve eylemler gerekçeleriyle birlikte belirtilmiş, ayrıca bir tablo halinde de özet olarak verilmiştir. Ancak, alt çalışma komisyonları raporlarındaki tekrarları önlemek, dil birliğini sağlamak ve uygulanması önerilen hedef, strateji ve eylemleri tek bir metin halinde birleştirmek amacıyla bir alt komisyon kurulması kararlaştırılmıştır. Alt Komisyon tarafından hazırlanmış olan bu taslak “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı-2023” (UDSEP-2023)’ ün hazırlanması sırasında, alt çalışma komisyonlarına ait raporların içeriği ile KENTGES stratejisi ve eylem planı ve diğer ilgili bakanlık, kurum ve kuruluşların deprem ve diğer afetlere yönelik planlanmış hedef ve stratejileri esas alınmıştır. Bu yaklaşımla bütünleşik Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı taslağı oluşturulmuştur.
KOMİSYON LİSTESİ
Alt Komisyon:
Oktay ERGÜNAY (TDMD)
Murat NURLU (AFAD-DD)
Reşat ULUSAY (HÜ)
M. Semih YÜCEMEN (ODTÜ)
Demir AKIN (AFAD-DD)
Cenk ERKMEN (AFAD-DD)
Deprem Danışma Kurulu:
Asil Üyeler
TÜBİTAK BAŞKANI- Prof. Dr. Nüket YETİŞ
TÜRKİYE KIZILAY DERNEĞİ BAŞKANI-Tekin KÜÇÜKALİ
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TEMSİLCİSİ-Dr. Bekir TÜZEL
BOGAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ KRDAE MMÜDÜRÜ -Prof. Dr. Mustafa ERDİK
MADEN TETKİK VE ARAMA GENEL MÜDÜRÜ-Mehmet ÜZER
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ REKTÖRÜ-Prof. Dr. Muhammed ŞAHİN
HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ, ÖĞRETİM ÜYESİ-Prof. Dr. Reşat ULUSAY
KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ JEOFİZİK BÖLÜM BAŞKANI-Prof. Dr. Mithat Fırat ÖZER
ORTA DOĞU ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜH. BÖL. ÖĞ. ÜYESİ-Prof. Dr. Ali KOÇYİĞİT
İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ REKTÖR YARDIMCISI- Prof. Dr. Derin URAL
TÜRKİYE DEPREM MÜHENDİSLİĞİ DERNEĞİ Prof. Dr. Polat GÜLKAN
TÜRKİYE DEPREM VAKFI - Prof. Dr. Hasan BODUROĞLU
TÜRKİYE MÜTEAHHİTLER BİRLİĞİ – Bülent ATAMER
Temsilci – Gözlemci Üyeler
Prof. Dr. Nuray AYDINOĞLU (KRDAE)
Doç. Dr. Sedat İNAN (TÜBİTAK-MAM)
Dr. Erol TİMUR (MTA)
Ömer TAŞLI (Kızılay)
Ayşe ERKAN (Kalkınma Bakanlığı)
Selamet YAZICI (DASK)
Alt Çalışma Komisyonları:
Komisyon 1: Deprem Bilgi Alt Yapısına Yönelik Araştırmalar
Koordinatör: MTA Genel Müdürlüğü
Kolaylaştırıcı: Cenk ERKMEN (AFAD-DD)
Üyeler:Prof. Dr. Mithat Fırat Özer (Kocaeli Üniv.)
Prof. Dr. Okan Tüysüz (İTÜ)
Prof. Dr. Ali Pınar (İstanbul Üniv.)
Doç. Dr. Sedat İnan (TÜBİTAK-Mam)
Doç. Dr. Semih Ergintav (TÜBİTAK-Mam)
Doç. Dr. Nurcan Meral ÖZEL (KRDAE)
Yrd. Doç. Dr. Himmet Karaman (İTÜ)
Yrd. Doç. Dr. Tolga Çan (ÇÜ)
Dr. Doğan Kalafat (KRDAE)
Dr. Erol Timur (MTA)
Dr. Tamer Yiğit Duman (MTA)
Üstğ. Soner Özdemir (HGK)
Ulubey Çeken (AFAD-DD)
Tuğbay Kılıç (AFAD-DD)
Komisyon 2: Deprem Tehlike Analizleri ve Haritaları
Koordinatör: Prof. Dr. Ali KOÇYİĞİT
Kolaylaştırıcı: Dr. Nazan YILMAZ (AFAD-DD)
Üyeler: Prof. Dr. Semih Yücemen (ODTU)
Prof. Dr. Reşat Ulusay (HÜ)
Prof. Dr. Mustafa Erdik (KRDAE)
Doç. Dr. Ahmet Yakut (ODTU)
Dr. Emin Ayhan
Dr. Ömer EMRE (MTA)
Vedat Özsaraç (AFAD-DD)
Bekir Tekin (AFAD-DD)
Tülay Uran (AFAD-DD)
Komisyon 3: Deprem Sakınım Planları (Senaryo-Risk Analizleri)
Koordinatör: KRDAE-Prof. Dr. Muhammed ŞAHİN
Kolaylaştırıcı: Murat BEYHAN (AFAD-DD)
Üyeler:Prof.Dr. Nuray Aydınoğlu (KRDAE)
Prof.Dr. Murat Balamir (ODTU)
Prof.Dr. Hasan Boduroğlu (İTÜ)
Prof.Dr. Haluk Sucuoğlu (ODTU)
Doç.Dr. Selçuk Toprak (PAU)
Doç.Dr.Ahmet Yakut (ODTU)
Y.Doc.Dr. Himmet Karaman (İTÜ)
Dr.Mine Betül Demircioğlu (KRDAE)
Dr. Ufuk Hancılar (KRDAE)
Dr.Karin Şeşetyan (KRDAE)
Jeofizik Y. Müh. Mahmut Baş (İBB)
Komisyon 4: Deprem Güvenli Yerleşme ve Yapılaşma
Koordinatör: Prof. Dr. Hasan BODUROĞLU
Kolaylaştırıcı: Teoman Selçuk KÖKSAL (AFAD-DD)
Üyeler: Prof. Dr. Nuray Aydınoğlu (KRDAE)
Prof. Dr. Ahmet Sağlamer (İTÜ)
Prof. Dr. Atilla Ansal (KRDAE)
Prof. Dr. Derin URAL (İTÜ)
Prof. Dr. Zekai Celep (İTÜ)
Prof. Dr. Okan Tüysüz (İTÜ)
Prof. Dr. Erkan Özer (İTÜ)
Prof. Dr. Ayfer Erken (İTÜ)
Prof. Dr. Kutay Özaydın (YTÜ)
Prof. Dr. Ali Koçyiğit (ODTÜ)
Prof. Dr. Polat Gülkan (ODTÜ)
Prof. Dr. Güney Özcebe (ODTÜ)
Doç. Dr. Ahmet Yakut (ODTÜ)
Dr. Erdal Herece (MTA)
Bekir Tekin (AFAD-DD)
Komisyon 5: Eğitim ve Halkın Bilinçlendirilmesi
Koordinatör: Prof. Dr. Derin URAL
Kolaylaştırıcı: Savaş YILMAZ (AFAD-DD)
Üyeler: Dr. Nehir Varol (AFAD)
İbrahim AYDOĞDU (AFAD)
Prof. Dr. Dilek BOYACIOĞLU (İTÜ)
Prof. Dr. Mikdat KADIOĞLU (İTÜ)
Doç. Dr. Nilgün OKAY (İTÜ)
Dr. Nazan Akman PEK (İTÜ)
Komisyon 6: Tarihi ve Kültürel Mirasın Korunması
Koordinatör: KRDAE
Kolaylaştırıcı: Kerem KUTERDEM (AFAD-DD)
Üyeler: Prof. Dr. Zeynep Ahunbay (İTÜ)
Prof. Dr. Eser Çaktı (KRDAE)
Prof. Dr. İhsan Mungan (Haliç Üniversitesi)
Şafak Cengiz (Vakıflar Genel Müdürlüğü)
Gökhan Bozkurtlar (Kültür ve Turizm Bakanlığı)
Mehmet Emin Akdoğan (İstanbul Valiliği PUB)
Demir Akın (AFAD-DD)
Komisyon 7: Kriz Yönetimi
Koordinatör: Kızılay-AFAD (O. Nüvit BEKTAŞ)
Kolaylaştırıcı: Tülay URAN (AFAD-DD)
Üyeler:Prof. Dr. Ali COŞKUN (Sağlık Bakanlığı)
Kurban Karagöz (AFAD)
İrep Gürel (AFAD)
Komisyon 8: Yasal ve Finansal Düzenlemeler
Koordinatör: AFAD (Demir AKIN)
Kolaylaştırıcı: Bengi ERAVCI (AFAD-DD)
Üyeler: Selamet YAZICI (DASK)
Ayşe ERKAN (Kalkınma Bakanlığı)
Selen ARLI (Kalkınma Bakanlığı)
- İçişleri Bakanlığı, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
- Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
- Sağlık Bakanlığı
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
- Mili Eğitim Bakanlığı
- Hazine ve Maliye Bakanlığı
- Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı
- Milli Savunma Bakanlığı
- Cumhurbaşkanlığı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
- Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü
- Valilikler
- İl Özel İdareleri
- Belediyeler
- Kamu Kurum ve Kuruluşları
- İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri
- Türk Kızılayı
- Özel Sektör
- Medya
- Kalkınma Ajansları
- Sivil Toplum Örgütleri
- Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
- Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
- Tarım Sigortaları Havuz İşletmesi A.Ş.
- Türk Belediyeler Birliği
- Türkiye Deprem Mühendisliği Derneği
- Türkiye Deprem Vakfı
- Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
- Meslek Odaları
- Türksat A.Ş.
- Toplu Konut İdaresi Başkanlığı
- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu
- Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği
- Türkiye Ulusal Jeodezi ve Jeofizik Birliği
- TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi
- Türkiye İstatistik Kurumu
4 UDSEP VE ULUSLARARASI ÇERÇEVE BELGELERİYLE İLİŞKİSİ
UDSEP ve Uluslararası Çerçeve Belgeleriyle İlişkisi
5 UDSEP İZLEME VE DEĞERLENDİRME
5.1 UDSEP İzleme ve Değerlendirme Sistemi
Strateji belgesinin uygulama düzeyinin arttırılması; genelde deprem zararlarının azaltılması çalışmalarında kamu kurum ve kuruluşlarının, özelde ise UDSEP strateji belgesi ile sorumlu kılınan kamu kurum ve kuruluşlarının yıllık programlarında belirtilen faaliyetleri benimsemesi ve faaliyetlerinde bunlara yer vermesiyle mümkündür. Sorumlu kuruluşlar bütçelerini ve yıllık çalışma programlarını hazırlarken, yürütmekte oldukları hizmet ve yatırımlarda herhangi bir eksiltmeye gitmeksizin, strateji belgesinde sorumlu oldukları faaliyetlere öncelik tanıyacaktır. Bu konuda gereksinim duyulacak ek düzenlemelerin sorumlu kurum ve kuruluşlar ile Kalkınma Bakanlığı’nın işbirliğinde hazırlanması sağlanacaktır. UDSEP eylem ve faaliyetlerinin uygulaması, ’sorumlu kuruluş’ olarak belirlenen kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecektir. Sorumlu kuruluşlar belgede yer alan önlemlerle uyumlu olan, ancak burada yer almayan diğer faaliyet konuları hakkında da uygulamalar gerçekleştirilebilecektir. Sorumlu kuruluşlar 6 aylık dönemlerde ilgili kuruluşları da bilgilendirip toplantıya davet ederek çalışmalarını yürüteceklerdir. Sorumlu kurum ve kuruluşlar, çalışma dönemi sonunda İzleme ve Değerlendirme Kurulu toplantısına sunulmak üzere rapor hazırlamakla yükümlüdürler.
5.2 UDSEP İzleme ve Değerlendirme Kurulu (İDK)
AFAD Başkanı’nın başkanlığını yaptığı ve Deprem Dairesi Başkanı’nın doğal üyesi olduğu İDK; diğer 5 üyesi Deprem Danışma Kurulu tarafından belirlenecek şekilde toplam 7 üyeden oluşur.
UDSEP-2023 İDK ile sorumlu kuruluşlar arasındaki işbirliği, koordinasyon ve iletişimin sağlanması bir sekretarya marifetiyle gerçekleştirilmekte olup, bu görevi AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı yürütmektedir. UDSEP Sekretaryasının görevleri şunlardır;
a) İDK toplantılarının hazırlıklarını yapmak ve toplantılara katılmak,
b) UDSEP-2023’ün etkin bir şekilde uygulanması ve izlenmesine yönelik olarak gereken çalışmalar yapmak,
c) İDK’ nın sekretarya hizmetlerini yürütmek, toplantı kararlarını ilgili kurum ve kuruluşlara bildirmek, yıllık izleme raporlarını hazırlamak ve arşivlemek,
ç) UDSEP-2023 kapsamında Sorumlu Kuruluşlardan gelecek 6 aylık değerlendirme raporlarını İDK’ na sunmak ve Kurul gündemine getirmek,
d) UDSEP-2023’ü yurt içinde ve dışında tanıtmak, UDSEP-2023 kapsamına giren konularda yurt içi ve dışında çalışma ve toplantılara katılmak,
UDSEP-2023 ile ilgili duyurular ve bilgilendirmeler UDSEP-2023 web sayfasında yapılır. Bu web sayfası AFAD olanakları kullanılarak Kurul sekretaryası tarafından hazırlanır, işletilir ve sürekli güncel tutulur.
6.1 Sorumlu Kuruluş Bilgi Formu (Lütfen Tıklayınız)
6.2 Sorumlu Kuruluş İzleme ve Değerlendirme Formu (Lütfen Tıklayınız)
T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı
Deprem Dairesi Başkanlığı
UDSEP-2023 Sekretaryası
Telefon: 312 258 23 23 (2125-2123-2160)
E Posta: udsep@afad.gov.tr
Web: www.deprem.afad.gov.tr
